Skierowane do Rządu RP wezwanie NSZZ „Solidarność” o przywrócenie ławników do orzekania w sprawach pracowniczych spotkało się jedynie z kazuistyczną odpowiedzią urzędnika ministerialnego. Jest to kolejny przykład lekceważenia prawa związków zawodowych do rzetelnej konsultacji w sprawach pracowniczych.
Ministerstwo Sprawiedliwości posługując się argumentem zagrożenia epidemią COVID-19 wprowadziło zmiany w „ustawie antycovidovej”, skutkujące m.in. usunięciem na bliżej nieokreślony czas ławników sądowych z orzekania w sprawach pracowniczych. Ta zmiana, negatywna z punktu widzenia obrony praw i interesów pracowników nie została w jakikolwiek sposób skonsultowana ze związkami zawodowymi, choć to one zgłaszają kandydatów na te funkcje.
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” w swoim stanowisku z dnia 27 lipca ostro skrytykowało zarówno treść jak i formę wprowadzenia tej regulacji, wzywając Rząd RP do natychmiastowego podjęcia działań w celu przywrócenia, na dotychczasowych zasadach, udziału ławników sądowych w rozpoznawaniu spraw z zakresu prawa pracy.
W odpowiedzi wicedyrektor Departamentu Legislacyjnego Prawa Cywilnego resortu sprawiedliwości wyjaśnił, że wprowadzenie regulacji wyłączającej z orzekania czynnik społeczny uważa za uzasadnione nadzwyczajną sytuacją wywołaną epidemią COVID-19 i potrzebą ochrony zdrowia samych ławników oraz, że w ocenie Ministra Sprawiedliwości to wyłączenie nie narusza przepisu art. 182 Konstytucji RP dotyczącego zagwarantowania udziału obywateli w postępowaniu sądowym. Natomiast brak uprzedniej konsultacji ze związkami zawodowymi uzasadniono tradycyjnie pilnością sprawy.
Jednocześnie w urzędniczym piśmie poinformowano, „że wprowadzone regulacje nie powodują całkowitego wyłączenia obywateli ze sprawowania funkcji ławników, bowiem dotyczą tylko spraw rozpoznawanych według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, podczas gdy w dalszym ciągu wykonują oni czynności orzecznicze w sprawach rozpoznawanych według przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, czy też ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym.” Jest to kuriozalny argument, gdyż wystąpienie NSZZ „Solidarność’ dotyczyło przywrócenia udziału ławników w sprawach pracowniczych, a te odbywają się właśnie w postępowaniach cywilnych.
-Rząd po raz kolejny zlekceważył fundamentalną zasadę dialogu społecznego jaką jest przedstawianie projektów aktów prawnych mających wpływ na sprawy pracownicze do zaopiniowania związkom zawodowym –mówi Barbara Surdykowska z Biura Eksperckiego NSZZ „Solidarność”. –Niepokojące jest to, że także orzecznictwo TK (na przykład wyrok w związku z tzw. trzydziestokrotnością) deprecjonuje znaczenie opiniowania przez partnerów społecznych aktów prawnych w procesie legislacyjnym. Oznacza to, że iluzoryczna staje się zapisana w art. 20 Konstytucji zasada społecznej gospodarki rynkowej –dodaje ekspertka.