28 kwietnia, w Światowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych związkowcy z całej Polski zapalą świece symbolizujące pamięć o ofiarach wypadków przy pracy. Według danych Międzynarodowej Organizacji Pracy każdego roku ponad 2,3 miliona kobiet i mężczyzn ponosi śmierć w miejscu pracy, wskutek odniesienia urazu lub choroby zawodowej.
Konferencje, manifestacje, akcje informacyjne towarzyszą corocznym obchodom tego smutnego święta. Komisja Krajowa, Główny Inspektor Pracy i Zarząd Regionu Dolny Śląsk organizują w poniedziałek 27 kwietnia ogólnopolską konferencję „Czy wewnątrzzakładowy nadzór nad warunkami pracy jest wystarczający?”. Wezmą w niej udział przedstawiciele pracodawców i PIP, eksperci związkowi i naukowcy. W Łodzi, po uroczystej mszy św. odbędzie się konferencja, podczas której referaty wygłoszą przedstawiciele Okręgowego Inspektoratu Pracy oraz Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. W regionie Wielopolska Południowa uroczystości upamiętniające odbyły się 24 kwietnia w Krotoszynie.
Państwowa Inspekcja Pracy podaje, że w Polsce w 2013 roku doszło do 1888 wypadków przy pracy. Poszkodowanych w nich zostało 2 319 osób, z tego 315 poniosło śmierć, a 735 doznało ciężkich obrażeń ciała. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2013 roku w Polsce poszkodowanych w wypadkach przy pracy zostało ponad 88 tys. pracowników, 276 osób poniosło śmierć. GUS podaje, że w 2012 poszkodowanych było 91 tys. pracowników, w tym śmierć poniosło 348 osób, a w 2001 r. 97 tys. poszkodowanych i 404 przypadki śmierci.
Raporty PIP niezmiennie od kilku lat wskazują, że wśród ważniejszych przyczyn wypadków znajdują się: niewłaściwa organizacja pracy, brak przeszkolenia z zakresu zasad bhp oraz zły stan zdrowia psychofizycznego pracowników i pracownic wywołany zbyt długim czasem pracy i przemęczeniem. Najwięcej wypadków zdarza się w branżach: budowlanej, górniczej, przetwórstwie przemysłowym oraz w transporcie. PIP nie bada wszystkich wypadków w pracy – jedynie śmiertelne, z ciężkimi obrażeniami ciała i część wypadków, w których doszło do lekkich obrażeń.
W tym roku przewodnim hasłem Międzynarodowej Organizacji Pracy jest : „Budujmy kulturę bezpieczeństwa pracy”. Główny temat obchodów proponowany przez Międzynarodową Konfederację Związków Zawodowych to „Eliminujmy narażenie na niebezpieczne substancje w miejscu pracy”. Podobnie Europejska Konfederacja Związków Zawodowych domaga się ochrony pracowników przed substancjami rakotwórczymi i ustalenia wspólnych dla całej UE wartości graniczących dla 50 substancji rakotwórczych, najczęściej występujących na stanowiskach pracy.
Ochrona pracowników na wypadek choroby w ogóle lub chorób zawodowych i nieszczęśliwych wypadków spowodowanych pracą stanowi jeden z priorytetowych obszarów działań określonych we wstępie do Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy (1919 r.) i jest aktualny po dziś dzień. W Deklaracji z Seulu z 2008 r., dodatkowo podkreślono, że prawo do bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy powinno zostać uznane za jedno z fundamentalnych praw człowieka, a nie tylko prawo pracy.
Tymczasem według danych szacunkowych MOP każdego roku ponad 2,3 miliona kobiet i mężczyzn ponosi śmierć w miejscu pracy wskutek odniesienia urazu lub choroby zawodowej. Ponad 350 000 zgonów spowodowanych jest śmiertelnymi wypadkami, a niemal 2 miliony – śmiertelnymi chorobami związanymi z wykonywaną pracą. Ponadto ponad 313 milionów pracowników ulega wypadkom przy pracy bez ofiar śmiertelnych, których rezultatem są ciężkie obrażenia i nieobecność w pracy. MOP szacuje także, że co roku ma miejsce 160 milionów przypadków nieśmiertelnych chorób związanych z wykonywaną pracą.
– Skala łamania prawa pracy i przepisów bezpieczeństwa pracy jest większa tam, gdzie nie ma związków zawodowych – podkreśla Piotr Duda, przewodniczący KK – W zakładach, gdzie pracownicy się zorganizowali, związki zawodowe pilnują, by pracodawcy przestrzegali przepisów bhp.
Światowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy i Chorób Zawodowych obchodzony jest w ponad 70 krajach. Idea zrodziła się w Kanadzie, gdzie na początku ubiegłego wieku doszło do katastrofy w kopalni. Jej ofiary uczcił w 1986 r. Kanadyjski Kongres Związków Zawodowych, który przyjął datę 28 kwietnia jako Dzień Pamięci Pracowników. Potem pomysł podchwyciły związki w USA. Dzień Pamięci nabrał światowego charakteru, kiedy w 1996 r. w siedzibie ONZ w Nowym Jorku delegacja związkowców zapaliła świecę pamięci dla uczczenia pracowników, którzy zginęli lub cierpią z powodu złych warunków pracy. Dziś zapalona świeca jest symbolem tego dnia.
Od 2003 r. dzień ten jest ustanowiony jako święto przez Międzynarodową Organizację Pracy i obchodzony jako Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy. W Polsce, z inicjatywy NSZZ „Solidarność” w 2003 r. Sejm RP ustanowił 28 kwietnia Dniem Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy.
List Piotra Dudy skierowany do Marianne Thyssen, Komisarz UE ds. zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników oraz do Władysława Kosiniaka – Kamysza, ministra pracy i polityki społecznej w sprawie ogólnoeuropejskich regulacji dotyczących limitów granicznych dla substancji rakotwórczych stosowanych w zakładach pracy jest dostępny na stronie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.