Przeszło cztery dekady temu, 14 sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina rozpoczął się strajk, którego efektem było wypracowanie 21 postulatów MKS, podpisanie Porozumień Sierpniowych i narodziny związku zawodowego Solidarność.
Tak rodziła się Solidarność
Strajk trwał przez dwa tygodnie i był odpowiedzią na zwolnienie z pracy suwnicowej Anny Walentynowicz, działaczki Wolnych Związków Zawodowych.
Stoczniowcy szybko włączyli się w akcję protestacyjną. Już pierwszego dnia w południe strajkowało 12 tysięcy osób spośród 17 tysięcznej załogi. Pierwszym postulatem było przywrócenie do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, budowa pomnika ofiar Grudnia 1970 roku, podwyżki płac dla załogi, wprowadzenie dodatku drożyźnianego, gwarancja nietykalności dla strajkujących. 15 sierpnia lista postulatów trafiła do dyrekcji zakładu, a do protestu przyłączyły się trójmiejskie stocznie i inne zakłady pracy.
Na czele strajku w gdańskich Zakładach Okrętowych Urządzeń Elektrycznych i Automatyki „Elmor” stanęli Andrzej Gwiazda, Bogdan Lis i Janusz Satora, a w gdyńskiej Stoczni im. Komuny Paryskiej kierował Andrzej Kołodziej.
Porozumienia Sierpniowe
W nocy z 16 na 17 sierpnia powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który opracował słynne 21 postulatów. W pierwszym z nich domagano się utworzenia niezależnych od władz związków zawodowych. Na terenie Stoczni w niedziele odprawiona została Msza Święta, a kolejnego dnia, 18 sierpnia, protesty wybuchły w Szczecinie, a później w kolejnych miastach na terenie całego kraju. W między czasie stoczniowcy negocjują z władzą realizację swoich postulatów.
Strajk zakończył się 31 sierpnia, gdy w historycznej Sali BHP Stoczni Gdańskiej przedstawiciele MKS reprezentujący ponad 700 zakładów pracy podpisali porozumienie z delegacją rządową. Było to jedno z czterech tzw. Porozumień Sierpniowych.
21 postulatów
- Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych wynikających z ratyfikowanych przez PRL Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczących wolności związków zawodowych.
- Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa strajkującym i osobom wspomagającym.
- Przestrzegać zagwarantowanej w Konstytucji PRL wolności słowa, druku, publikacji, a tym samym nie represjonować niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań.
- Przywrócić do poprzednich praw:
- ludzi zwolnionych z pracy po strajkach w 1970 i 1976 r. studentów wydalonych z uczelni za przekonania,
- zwolnić wszystkich więźniów politycznych (w tym Edmunda Zadrożyńskiego, Jana Kozłowskiego, Marka Kozłowskiego),
- znieść represje za przekonania.
- Podać w środkach masowego przekazu informację o utworzeniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz publikować jego żądania.
- Podać realne działania mające na celu wyprowadzenie kraju z sytuacji kryzysowej poprzez:
- podanie do publicznej wiadomości pełnej informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej,
- umożliwienie wszystkim środowiskom i warstwom społecznym uczestniczenie w dyskusji nad programem reform.
- Wypłacić wszystkim pracownikom biorącym udział w strajku wynagrodzenie za okres strajku, jak za urlop wypoczynkowy, z funduszu CRZZ.
- Podnieść zasadnicze uposażenie każdego pracownika o 2000 zł na miesiąc, jako rekompensatę dotychczasowego wzrostu cen.
- Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.
- Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko nadwyżki.
- Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym.
- Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na zasadach kwalifikacji, a nie przynależności partyjnej oraz znieść przywileje MO, SB i aparatu partyjnego poprzez: zrównanie zasiłków rodzinnych zlikwidowanie specjalnych sprzedaży, itp.
- Wprowadzić na mięso i jego przetwory kartki – bony żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku).
- Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 55 lat, a dla mężczyzn do lat 60 lub przepracowanie w PRL 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek.
- Zrównać renty i emerytury starego portfela do poziomu aktualnie wypłacanych.
- Poprawić warunki pracy służby zdrowia, co zapewni pełną opiekę medyczną osobom pracującym.
- Zapewnić odpowiednią ilość miejsc w żłobkach i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących.
- Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres trzech lat na wychowanie dziecka.
- Skrócić czas oczekiwania na mieszkania.
- Podnieść diety z 40 zł na 100 złotych i dodatek za rozłąkę.
- Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy. Pracownikom w ruchu ciągłym i systemie czterobrygadowym brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi dniami wolnymi od pracy.
źródło: https://tysol.pl/a126315-44-lata-temu-rozpoczal-sie-strajk-w-stoczni-gdanskiej-tak-rodzila-sie-solidarnosc