Fundusz socjalny a związki zawodowe
Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nakłada na pracodawcę, zatrudniającego według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, obowiązek utworzenia funduszu świadczeń socjalnych. Fundusz ten jest instytucją prawną, która ma łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich rodzin. Wynika to z art. 3 ust. 1 powyższej ustawy.
Uprawnienia związków zawodowych do zajmowania stanowiska w sprawach dotyczących funduszu świadczeń socjalnych wynikają zarówno z ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, jak również z ustawy o związkach zawodowych. Ważnym uprawnieniem związków zawodowych jest możliwość wystąpienia do sądu pracy z roszczeniem o zwrot środków wydanych niezgodnie z przepisami komentowanej ustawy (np. wykorzystanych na bieżącą działalność pracodawcy) lub o przekazanie należnych środków na fundusz, w przypadku gdy pracodawca nie przekazał ich w ogóle.
Dodatkowo Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż roszczenie związku zawodowego o przekazanie należnych środków na rachunek funduszu przez pracodawcę, który obowiązku tego nie wypełnił mimo istnienia przesłanek określonych w art. 3 ust. 1 cytowanej ustawy, obejmuje żądanie utworzenia funduszu. Oznacza to w istocie uprawnienie procesowe do sądowego dochodzenia od pracodawcy dokonania odpisu na fundusz zgodnie z przepisami ustawy, a tym samym do jego utworzenia.
Stan prawny na 22.04.2014 r.